[สงขลามีเดีย]

ไหว้เจ้าที่ อีกหนึ่งประเพณีคู่เดือน6 ของบ้านเรา

เดืนเมษายังไม่สิ้นแต่แหนมองปฏิทินเดือนไทยกำลังก้าวสู่เดือน6 อีกแล้ว คนภาคกลางเขาว่าน้ำค้างเดือนหกตกแล้ว น้องเอ๊ยน้องแก้วเจ้าไม่หนาวบ้างหรือไร เพราะแบบนี้เดือน6 จึงมีงานมงคลทั้งงานบวช งานแต่งเยอะเลยหลายท่านคงได้รับกันหลายซองแล้ว

เรื่องของเดือน6 ที่ผมอยากนำเสนอในวันนี้ คือประเพณีการไหว้เจ้าที่ ย้อนกลับไปในวัยเด็กที่ควนดินแดง รัตภูมิบ้านผมในทุกปีเมื่อถึงเดือน6 ผมจะทำหน้าที่สำคัญในการเป็นลูกศิษย์หมอติดสอยห้อยตามพ่อซึ่งเป็นหมอไหว้เจ้าที่ประจำควนก็ว่าได้ โดยการไหว้เจ้าที่จะนิยมทำในข้างขึ้นของ6 วันเสาร์และวันอังคาร โดยต้องไหว้ในก่อนเที่ยงเท่านั้น

สำรับกับข้าวที่ทุกบ้านเตรียมไว้ไหว้เจ้าที่ก็มี ไก่ต้มทั้งตัว (สมัยก่อนเน้นไก่บ้านตัวผู้หรือไก้เมียที่ยังไม่เคยออกไข่ แต่หลังเริ่มมีไก่ตลาดด้วยเพราะไก่บ้านหายากขึ้น) ขนมโค ขนมแดง ขนมขาว อาหารคาวหวาน น้ำเปล่า เหล้าขาว และเงินบูชาเจ้าที่ 10-20 บาทใส่กันตามประเพณี บทเจ้าที่ยาวพอสมควร 1 ที่ต้องใช้เวลาอย่างน้อยครึ่งชั่วโมง

เมื่อไหว้เจ้าที่บูชาเทวดาเสร็จแล้วหน้าที่ของผมในฐานะลูกศิษย์หมอช่วยหยิบหานู่นนี่นั่นตามคำสั่ง และไปตัดหางตอง หลายคนอาจไม่รู้จัก หางตองคือส่วนท้ายของใบกล้วยตัดมาทั้งใบนั่นแหละ จะเอามาใส่ของไหว้เจ้าที่อย่างละนิดเพื่อนำวางไว้ให้สรรพสัตว์ที่ไม่สามารถมารับอาหารร่วมกับเทวดาเจ้าที่ได้ (ตามความคิดส่วนตัวเท่าที่ได้รับรู้มา)

การไหว้เจ้าที่สำหรับคนที่มีดินหลายแปลงก็จะไปขุดดินใส่ถุงมาทุกแปลงมารวมกันที่เดียวเหมือนเป็นการอัญเชิญเจ้าที่แต่ละแห่งมารวมกันเมื่อไหว้เสร็จก็ต้องนำกลับไปไว้ที่เดิม เมื่อหมอกล่าวบทไหว้เจ้าที่เสร็จก็จะรอสักระยะหนึ่งลูกหลานก็จะได้ยกข้องไหว้มากินต่อ เรียกว่ารอยเดนรอยชานกินแล้วได้บุญ

การไหว้เจ้าที่ของพ่อไม่มีค่าครูและเป็นการไหว้ให้กับลูกหลานและคนที่สนิทกันเท่านั้น แต่สิ่งที่ได้กลับมามีทั้งไก่1 ซีก หนมโค หนมหวาน รวมถึงกับข้าวอื่นๆ มากมาย เรียกว่าหวานปากลูกหลานหมอกันเลย การไหว้เจ้าที่ของพ่อบางวันมีเกือบสิบแหง่เรียกว่าแทบไม่ได้พักกันเลยหากยังไม่ถึงหลังสุดท้าย

เมื่อถึงหลังสุดท้ายนั่นแหละหมอถึงได้พัก ได้กินกับ ซดเหล้าเจ้าที่กับเขามั่ง หลายบ้านข้องใจว่าหมอไม่ได้กินกับบ้านเขาเพราะแขบเลยหิ้วตามมาที่บ้านหรือบ้านหลังสุดท้ายของการไหว้เจ้าที่งานนี้เลยนั่งกันยาวๆ เพราะรอยชานเจ้าที่มีลุย

หลังจากเทศกาลไหว้เจ้าที่พ่อจะนำเงินที่ได้จากการตั้งเจ้าที่ของแต่ละบ้าน 10-20 บาทมารวมกันแล้วนำไปถวายตาหลวงช่วย วัดถ้ำเขาพระ เสมอตอนนี้ไม่มีทั้งพ่อและตาหลวงช่วยแล้ว แต่ยังเห็นหลายบ้านจัดการไหว้เจ้าที่ไม่ขาดสาย น่าเสียดายไม่ได้หลบไปพลอยครดไก่บ้านใครเลย

น่าเสียดายที่ไม่ได้เก็บภาพการไหว้เจ้าที่ของพ่อไว้เลย ขอบคุณภาพประกอบจากเฟสบุ๊ค อ.ประเสริฐ ชิตพงศ์ www.facebook.com/prasert.chittapong อีกหนึ่งบุคคลทรงคุณค่าของจังหวัดสงขลาบ้านเรา

เรื่องเล่าจากความทรงจำ ผิดถูกประการใดกราบขออภัยด้วยครับ
ต้อม รัตภูมิ รายงาน